Сүүлчийн өчил

Хайрт Манүэл Балладарэсө ах аа! Түүнээс хойш олон жил өнгөрсөн. Одоо би ч 48 нас хүрч, хүүхдийн сэтгэлрүүгээ буцаж очихыг хүсч байна. Жүжигчний зураг юмуу сувд авчирч өгдөг байсан ахын царайг санан дурсаж байна. Та надад хайрыг зааж өгсөн хүн билээ.

Хайрт Ббурөддүга ах аа! Өнөөдөр сувд юмуу зурагнуудыг хүүхдүүдэд хувааж өгмөөр байна. Дулаахан дотно сэтгэлгүй амьдрал гэдэг утга учиргүйг ойлгож байна. Заримдаа би хүлээн зөвшөөрч зөөлөн сэтгэлийн угаас аз жаргалыг мэдэрч, заримдаа юу хамгийн энгийн зүйл юм бэ гэж өөрөө ч мэдэлгүй алдаа гаргадаг.

Энэ үед бид хоёул өнгөрөөсөн цаг хугацаан дотроос их удаан хадгалагдсан дурсамж гарч ирдэг. Нэг тэнэг хан хүү тахилын ширээний хажууд суугаад өвдөг сөхрөн дүүрэн нулимстай нүдээр ингэж асууж байна.

Яагаад хүүхдүүд ухаан суух хэрэгтэй юм болоо?

Үнэн сэтгэлээс сэтгэл дотор нэвт шингэсэн санагалзал, хайрт Ббурөддүга ах аа! Та дэндүү их хайр болон мөрөөдөл, амьдралыг зааж өгсөн. Ббурөддүга ах аа!

Миний сэтгэл зүрхэнд үүрд мөнх.......

Баяртай.

1967 он. Үбаддүбагаас.

Хөгшин модод

Шөнө арайхан болоогүй боловч тэр мэдээ үнэн байлаа. Одоо энх тайван байдлын үүл буцан ирж, манай гэр бүлийнхнийг ивээлээ. Аав бүх гэр бүлийнхнийхээ өмнө намайг гялс өргөн хүзүүгээр тэвэрч, намайг толгой нь эргэхвий гэж зөөлөн хөдөлгөн баяслаа.

Бүх зүйл сайн болсон. Хүүхэд ээ. Үнэхээр бүх зүйл. Чи ч том болоод аав болбол хүнд хэцүү цаг тохиолдоно. Учир нь олдохгүй төгсгөлгүй мэт зовлонд унах өдөр тохиолдоно. Гэхдээ одоо тэгэхгүй. Одоо аав нь Ссандду Аллэиссү үйлдвэрийн захирагч болсон доо. Одоо Крисмасаар гутлын сав хоосон байхгүй болсон.

Аав хэсэг үгээ зогсоолоо. Аав ч үлдсэн хугацаанд тэр явдлыг мартаж чадахгүй байх.

Аялалд зөндөө явна. Одоо ээж чинь ажил хийхгүй байхад болно. Эгч нар чинь ч адилхан. Чи одоо хүртэл тэр индианы медалыг хадгалж байгаа юу?

Би хармаагаа нэгжин медалыг гарган үзүүлж өглөө.

За, боллоо. Одоо цаг шинээр худалдаж авах болохоор медалаа зүү. Тэгвэл хэзээд чинийх болох болно.

А, Ббурөддүга ах, ггарөбурүндүм гэж юу болохыг мэдэх үү?

Аав үргэлжлүүлэн ярилаа.

Би аавыгаа арзгар сахалтай нүүрэнд хүрэхэд дургүй. Удаан өмсөж заваартсан хувцаснаас муудсан үнэр үнэртэнэ. Аавын өвдөгөн дээрээс гулсан бууж, гал тогооруу явлаа. Тэнд шатан дээр суугаад үдшийн гэгээ аажмаар бөхөж явааг харж байв. Хачин нь би уур хүрээд байлаа. Аав намайг хүзүүдэн тэврээд юуг хүссэн юм болоо? Одоо тэр аав биш. Манай аав хэдийн үхчихсэн, манггараддиба галт тэрэг алчихсан.

Аав миний араас дагаж ирээд миний нүд нулимстай байхыг харлаа. Тэгээд бараг өвдөг сөхрөх шахам суугаад надад хэлж өглөө.

Битгий уйл. Бид одоо том гэрт амьдрах болно. Гэрийн ард гол урсаж, том моднууд дүүрэн байх болно. Энэ бүх зүйл бүгд чинийх. Чи юу ч хийж чадна. Савлуур хийнэ ээ.

Аав мэдэхгүй юм байх даа. Аав үнэхээр мэдэхгүй байна. Ямар ч модод тийм сайхан байж чадахгүй. Цаашдаа ч ..............яг ггарөллудда хатан хаан шиг.

Чиний авахыг хүссэн зүйл бүгд чинийх болно.

Би аавын хөлийг харлаа. Углаашны гадуур гарсан хөлийн хуруунууд, аав ч бас хатуу хар үндэстэй хөгшин мод байв. Гэвч одоо хүртэл миний мэдэж чадахгүй мод байлаа.

Цаашдаа илүү их зүйлтэй болно. Чиний раимжүржийн модыг тэгж хурдан огтолж чадахгүй. Огтлох болбол чи хол газар очсон байх болно. Дарамт ч авахгүй.

Би мэгшин аавын өвдгийг тэвэрлээ.

Үгүй. Болсон. Одоо зүгээр.

Тэгээд би нулимс гүйлгэнэх аавын нүдийг өлийж хараад сүнс нь зайлсан хүн мэт үглэж байв.

Аав аа, тэр жүржийн модыг хэдийн огтлоод хаячихсан. Миний раимжүржийн модыг....долоо хоногын өмнө огтлоод хаячихсан.

* * * * * * * * * * *

Хэд хоногийн дараа миний бие дахин сайжирлаа. Би амьдрах хэрэгтэй гэж шийдлээ. Нэгэн өглөө Кларра эгч гэрэлтсэн царайгаар гүйн орж ирлээ. Би орон дээрээ суугаад зовлонт амьдралынхаа талаар бодож байлаа.

Жэжэ, энийг хараач.

Эгчийн гарт жижигхэн цагаан цэцэг байв.

Мингингню цэцэглэсэн байна. Магадгүй удахгүй том болоод жүрж гарах байх.

Би жижигхэн цагаан цэцгийг хуруун завсраа хийж, дуугүй имрэн харна. Одоо ямар ч зүйл болсон уйлахгүй. Хэдийн мингингню надад баяртай \ адэүсө \ гээд хол явчихсан. Ганц цэцэг үлдээгээд . Мингингню одоо миний зүүдний ертөнцөөс бодит миний амьдралд, өвдөж байгаа энэ ертөнцөд эргэж ирсэн.

Мингингнюг харахаар явахгүй юмуу? Тэгээд гэрээ ч нэг тойроод харчих.

Тэр үед нялх Рүис гарч ирлээ. Одоо хэзээний миний хажууд ойртож ирэхээ больжээ. Анхандаа ямар нэг үг хэлэх гээд зогсоод байх шиг санагдлаа.

Жэжэ, ах аа.

Яасан бэ? Нялх Рүис минь.

Үнэхээр тэр жаахан ч өөгүй ганцхан нялх хатан хаан. Хөзөр дээр байдаг хаад шиг хүмүүсийн бохир гарт заваартсан хатан хаан биш. Тэр жинхэнэ хатан хаан байлаа.

Жэжэ ах аа. Би ахдаа маш их хайртай.

Би ч бас. Чи миний хайртай дүү ш дээ.

Өнөөдөр надтай тоглох уу?

Тэгье. Чамтай тоглоё. Ямар тоглоомоор тогломоор байна?

Амьтны хүрээлэн болж тогломоор байна. Түүний дараа европ аялалд яваад амазоны ширэнгэ лүү явж мингингнютэй ч тогломоор байна.

Тэгье. Би ядрахгүй бол бүгдийг хийж өгье.

Бид кофе уулаа. Кларра эгч аз жаргалтай инээмсэглэл дор би Рүистэй гараа барилцан доод хашааруу гарлаа. Кларра эгч баяртайгаар хаалга налан биднийг харж байв. Тахианы байранд хүрэхийн өмнө бид эгчрүү харан гараа хөдөлгөлөө. Эгчийн нүд аз жаргалаар дүүрэн байв. Би эрт ухаан суусан болохоор цаашдаа юу болохыг бодож үзлээ.

Тэр заавал миний зүүдэнд үзэгдэнэ. Бурхан минь. Үнэхээр баярлалаа.

Жэжэ ах аа.

М.

Хар ирвэс хаачсан бэ?

Одоо итгэмээргүй болсон зүйлүүдийг тайлбарлах нь үнэхээр хэцүү хэрэг болжээ. Би төсөөлөл биш байгаа зүйлийг үнэнээр нь хэлж өгмөөр байв.

Тэнэг, огтхон ч хар ирвэс биш байсан. Тэр нь зөвхөн хар тахиа төдий. Тэр чинь үнэхээр тахиа шүү дээ. Хар хөгшин тахиа. Тэгээд би тахианы шөл хийгээд идсэн ш дээ.

Одоо арслан хоёр ширхэг л үлдсэн. Рүис, хар ирвэс амазоны ширэнгэрүү зугаалахаар явсан.

Болдогсон бол Рүисийн мөрөөдлийг эвдмээргүй байна. Би бага байхдаа ийм яриануудад итгэж байсантай адил.

Бидний нялх хатан хаан нүдээ том болголоо.

Тээр тэнд байгаа ширэнгэрүү юу?

Санаа зовох хэрэггүй. Тэр хар ирвэс дэндүү хол явчихсан болохоор буцаж ирэх замдаа төөрсөн байх.

Тэгээд би гашуунаар инээлээ. Амазоны ширэнгэ нь өргөстэй арван хоёр жүржийн модны навч байлаа.

Рүис би одоо маш их ядарч байна. Тиймээс буцаж явья. Маргааш дахин тоглоё. Ббаүнг Дэ Асюггара ууланд кабел утас зүүж өгье.

Би удаан явж ирлээ. Рүис одоохондоо дэндүү бага байна. Одоо би усны сувгийн ойр ч очих дургүй болжээ. Түүнийг Риү амазон гол гэж дуудаж байсан удаатай............ би одоо илүү ихээр мингингнюг ид шидтэй гэж бодмооргүй байв. Рүис нь гартаа байгаа жижигхан цагаан цэцгийг мингингнюгийн үлдээсэн адэүсө \ баяртай \ гэдгийг хараахан мэдэхгүй.

* * * * * * * * * * *

Анхандаа зөвхөн цонх зөөлнөөр тогших салхины чимээтэй адил байв. Тэгэхдээ яг удаан болгоомжтой тогших чимээгээр солигдлоо. Тэгээд цонхны гадна их зөөлнөөр намайг дуудах дуу сонсогдлоо.

Жэжэ.

Би босон цонхруу алхаж очоод цонхны шилэнд чихээ наалаа.

Хэн бэ?

Би байна аа. Цонхоо жаахан онгойлгооч.

Би Кларра эгчийг сэрээхгүй гэж дуу гаргалгүйгээр цонхныхоо түгжээг тайллаа. Хав харанхуйн дундаас гайхмаар үзэгдэл бослоо. Бүх биеэ үзэсгэлэнтэйгээр чимсэн мингингню тэнд байв.

Орж болох уу?

Тэг ээ. Ороод ир. А, чимээгүй байна шүү. Кларра эгч сэрчихнэ.

За, ойлголоо. Болгоомжтой байя.

Тэрээр өрөөрүү түргэн ороод ирлээ. Тэгээд миний оронд ойртов.

Үзүүлж өгөх юм байгаа болохоор ирлээ. Энэ золиг ч бас чамайг ихэд харахыг хүссэн бололтой.

Тэрээр гараа миний урдруу сунган би мөнгөн өнгөөр гялалзсан жижигхэн нэг шувуу олж харав.

Сайн харж чадахгүй нь ээ. Мингингню.

Чамайг гайхуулах гэж ингэж гоёсон юм. энэ золигыг мөнгөн өнгөөр будсан байхгүй юу. Ямар вэ? Гоё биш байна уу?

Үгүй, Рүссиану. Чи тэгтлээ сайхан болох гэж. Чи хэзээд ийм байх л байсан.....одоо чи Ггаллиба Сөддурөггөгийн ярианд гардаг харцага шиг байна.

Чи ганц зүйлийг л чимэж чадаагүй. За, харж бай.

Тэгээд нэг тойрч үзүүллээ.

Би Том Мигсийн давируулыг авсан. Тэгээд Мэиядөгийн малгай, Фрэд Томсоны буу хоёр ч бий, Ричард Талмэжигын суран бүс, гутал ч бий. Тэгээд ч чи ийм юмтай болохыг хүсдэг байсан биз дээ? Ариубалду гуай хэрээс хээтэй цамцаа ч зээлж өгсөн.

Тийм их сайхан зүйлүүд анх удаа харж байна. Мингингню, тэгээд эднийг яаж цуглуулав аа?

Тэр хүмүүс чамайг өвчтэй гэдгийг дуулаад зээлж өгсөн юм.

Чи эднийг өмсөж чадахгүй нь харамсалтай юм.

Би мингингнюг таг ширтлээ. Тэгээд хэд хоногийн дараа түүнд ирэх хувь тавиланг хэлэх үү байх уу гэж маш их санаа зовлоо. Гэвч би ямар ч үг хэлж чадсангүй.

Мингингню миний оронд дөхөн ирж суугаад намайг харав. Түүний нүд хязгааргүй зөөлөн боловч сэтгэл нь зовсон харагдах шиг. Тэр нүүрээ миний нүдэнд ойртуулаад ингэж хэллээ.

Сюрүрүгга хаана байгаа вэ?

Сюрүрүгга чинь чи өөрөө ш дээ. Мингингню?

Тийм ээ. Гэвч чи ч бас жижигхэн сюрүрүгга байсан. Би чамд илүү их зүйл хүсч чадахгүй болохоор. Яавал дээр вэ?

Тэгж битгий ярь. Эмч намайг уйлж ч сэтгэл зовж ч болохгүй гэсэн.

Миний хүсч байгаа нь тийм юм биш. Би чамайг хүчтэй, сайн хүүхэд болоод дахин хөгжилтэй өнгөрүүлэхийг хүсч байна. Бүх зүйл сайн болно гэсэн үг. Чамтай салхинд гармаар байна. Хамт явах уу?

Би одоохондоо сайн эдгэрээгүй байгаа.

Удахгүй. Сэрүүн агаарт гараад үз. Би цонхоор үсэрч гарахад чинь тусалья.

Мингингню надтай хамт гадагшаа гарлаа.

Хаашаа явах вэ?

Тэр урсаж байгаа усруу явья.

Гэвч Рүа Бараүнг Дэ Ггаббанэмагийн зам хүртэл явмааргүй байна..........

Дахин тэр газарлуу явмааргүй байлаа.

Рүа Дусө Асүдэсөгийн зам хүртэл явья.

Одоо мингингню морь болоод хөгжилтэйгээр давхилаа. Миний мөрөн дээр Рүссиану аз жаргалтайгаар далавчаа дэлгэн байлаа.

Ус гаргах замд хүрэх үед мингингню зузаан ус түгээх сувгын дээр тэнцвэрээ олох гэж гараа дэлгэлээ. Ус түгээх сувгын хагархайнаас бохир ус оргилон гарч, маш их сонирхолтой байв. Жаахан усны урсгал хөлийн улыг гижигдэнэ. Бид бүх биеэрээ норчихлоо. Жаахан толгой эргэж байгаа боловч мингингню тэнцвэрээ сайн олж, хөгжилтэй байлаа. Миний зүрх жаахан хүчтэй цохилж эхэллээ.

Энэ үед гэнэт холоос шүгэлдэх дуулдлаа.

Мингингню, тэр чимээг дуулав уу?

Холоос дуулдаж байгаа шүгэл байна.

Гэхдээ дасал болоогүй шүглийн дуу зогсолтгүй ойртон ирээд түвшин байсан миний сэтгэлийг дахин хөдөлгөчихлөө.

Яг тэр байна. Мингингню. Манггараддиба галт тэрэг. Тэр алуурчин.

Төмөр зам дээгүүр өнхрөх галт тэрэгний дугуйн чимээ аажмаар чанга дуулдан намайг гэнэт цочоож орхилоо.

Хурдан зугтаа. Мингингню. Хурдан нисээрэй. Хурдан мингингню.

Гэвч мингингню биеэндээ зүүсэн гялалзсан давируулаас болоод усны сувган дээр тэнцвэрээ алдчихлаа.

Хурдан зугтаа. Мингингню. Тэр чамайг алах гэж байна. Манггараддиба чамайг хүртэл алах гэж байна. Чамайг ална. Чамайг хэдэн хэсэг болгоно.

Арай хийж мингингню сувгын дээр биеийнхээ тэнцвэрийг олох үед манггараддиба галзуурсан адил бидний биеийг няц даран шүглийн дуугаар дамжуулах адил хав хар утаа гарган салхи шиг өнгөрлөө.

Алуурчин .......чи бас ............би хүртэл......

Манггараддиба нь инээд алдах адил төмөр зам дээгүүр тарчигнан салхи шиг алга боллоо. Түүний тас тас инээх дуу тасран үргэлжилсээр өнгөрөөд явлаа.

Би ямар ч гэмгүй гэж байна. Ямар ч гэмгүй...............би ямар ч гэм.............

Гэрийнхэн бүгд гэрлээ асаан миний өрөөнд цочсон улсууд цугларав.

Муухай зүүд зүүдлэсэн байна. Ээж асгаруулан уйлж байгаа намайг аргадан цочсон зүрхийг тайвшруулах гэж хоёр гараараа тэвэрлээ.

Хүүхэд ээ. Тэр чинь зүүд. Чи хайчинд цочсон байх.

Би дахин бөөлжиж, Кларра эгч Рара эгчид ингэж ярьж байлаа. Алуурчин гэж хашгираад цочоод сэрсэн. Үхсэнээс хэсэг хэсэг болгоод гээд дэмий хашгираад байсан шүү. Бурхан минь. Үүнийг яаж эдгээдэг өвчин байгаа юм?